Grčka (gr: Ελλάδα [e̞ˈlaða] ili gr: Ελλάς [e̞ˈlas]), je država Evropske unije, koja se nalazi na južnom delu Balkanskog poluostrva.
Početak evropske istorije, kada su kraljevstva i carstva civilizacija na Orijentu cvetala i propadala, počinje dolaskom Grka. Prvi, stidljivi koraci ka usponu, od primitivne kulture do vrhunske civilizacije, učinjeni su na prostoru Egeja u toku Bronzanog doba (2800-1100 pne.). Bilo je to doba trgovine i komunikacije među narodima u kome je uglavnom vladao mir, koji bi povremeno bio prekidan krvavim ratovima. Oblast Egeja imala je ključnu poziciju pri svakoj trgovini među narodima koji su dolazili sa severa iz Male Azije ili Severne Afrike tokom 2. i 3. milenijuma pne. Celokupna egejska civilizacija bila je zasnovana na vojno pomorskoj moći i trgovini. Stanovnici starog sveta preneli su svoju trgovinu na ostrva i priobalno područje Egeja, a samim tim su doprineli povećanju materijalnog bogatstva. Krit je bio u stalnoj trgovačkoj vezi sa ostatkom Egeja gde su izrastale nove, male, nezavisne civilizacije, od kojih je Kikladska bila najznačajnija. Grupa Kikladskih ostrva je bila isuviše mala da bi mogla primiti veliki broj stanovnika, međutim bogatstvo minerala i metala uz izuzetno povoljan geografski položaj, dodelio je ostrvima veoma važnu ulogu tokom ranog bronzanog doba.
Zavisno od mesta razvitka egejskih civilizacija ili u zavisnosti od određenih karakterističnih arheoloških ostataka, dobile su ime, Minojska po Kritskom legendarnom kralju Minoju; Kikladska po grupi ostrva; Mikenska po gradu Mikeni. Postojala je i Trojanska civilizacija, u regionu Troje, na severo-zapadu Male Azije. Dolaskom Dorana sa severa Bronzano doba se završava svuda između 1100 i 1000 g. pne. Njihov dolazak je predstavljao poslednji udarac mikenskoj civilizaciji. U međuvremenu Pelazgi i Joni napuštaju kontinentalni deo Grčke pod pritiskom Dorana osvojivši Peloponez. Prešli su more i nastanili se na sevrnim egejskim ostrvima i duž maloazijske obale. Tu su izrasli veliki gradovi koji su već od 7. i 6. veka pne. postali centri brilijantnih civilizacija. Među bogatim gradovima izdvajali su se Klazomenea, Alikarnasos, Kolofon, Smirna, Fokea, Samos, Efes i iznad svih Milet. Oni su bili kolevka nauke i filozofije i prvi gradovi koji su se razvili u gradove-države. Pre nego što su potpali pod vlast Lidijaca i Persijanaca, pomogli su da se oblasti Mediteranskog i Crnog mora otvore uticaju grčke civilizacije. Krajem tog perioda (6. vek pne.) pojavljuju se dve suparničke sile, Sparta i Atina.
Sa pojavom Homera i njegovih epova, Ilijade i Odiseje, Grčka ide ka novom dobu ubrzanog napretka koji ju je uveo u period danas poznat kao Klasično doba (500-323. g. pne.). To je period koji je iza sebe ostavio najpoznatije spomenike i relikvije.
Period od 480. do 431. g. pne. karakteriše dominacija velikog državnika Perikla, koji je inicirao građenje velelepnih zdanja među kojima se ističu Partenon i Propileji na Atinskom Akropolju. U spoljašnjoj politici Atinska imperija je doživela vrhunac. Što se tiče unutrašnje politike, bila je zasnovana na principima široke demokratije formiranjem narodnog sabora kome je svako imao pristup i stvaranjem saveta “vojskovođa” koji su birani svake godine.
Peloponeski rat (431-404. g. pne.), koji je nagovestio propadanje Atine, u suštini predstavlja posledicu neizmernog straha koji su Spartanci osećali u odnosu na snažnu i moćnu Atinu.
Velika epidemija 430. g. pne, fatalni nesporazumi oko strategije koju je trebalo primeniti nakon Periklove smrti 426. g. pne. definitivno su bacili Atinu na kolena i podredili dejstvu brutalne diktature koju joj je Sparta nametnula.
4. vek pne. donosi Grčkoj, oslabljenoj dugotrajnim ratovanjem, pretnju po mir od strane novonastale sile- Makedonije. Najveći atinski orator Demosten je ubedio Atinjane da treba da se suprotstave Makedoniji što je dovelo do pogubne bitke kod Heronije 338. g. pne. Sudbina Atine i nekolicine drugih gradova-država prešla je u ruke Makedonije.
Pod vlašću Makedonije uspostavljeno je, na neki način, jedinstvo naroda u elementarnoj formi koje je za vreme Aleksandra Velikog ojačano. Period između 4. i 2. veka pne. poznat je kao Helenističko doba. Pre svoje smrti 323. god. pne., Aleksandar je bio vladar ogromne imperije a narod prvi put potaje poznat pod imenom Heleni. Nakon njegove smrti dolazi do raspada imperije. Grčka pada pod vlast Rima. Grčka po prvi put dobija javne puteve, akvadukte, mostove i javna kupatila. Što se umetnosti tiče, više su se bavili monumentalnim spoljnim izgledom, težeći masivnim i razmetljivim zdanjima koja su ukrašavali trijumfalni lukovi, uklesani reljefi i freske. Što se tiče skulpture, skulptori su zahtevali apsolutnu perfekciju i predmeta i izrade.
Šta više, i tokom vladavine Rima, grčki gradovi-države zadržali su svoju nadmoć u filozofiji, suptilnoj umetnosti i nauci. U Rimskom periodu (146-138. g. pne.) došlo je do širenja hrišćanstva na tlu Grčke. Sveti Pavle je na Marsovom brdu u Atini, kao i širom zemlje ispovedao novu veru a generaciju kasnije Sv. Jovan je napisao Otkrovenje na ostrvu Patmos. Kada je došlo do podele Rimskog carstva , na Istočno i Zapadno carstvo, Grčka je postala deo Vizantijskog carstva koje je bilo pod toliko velikim uticajem grčke misli i umetnosti, da je grčki jezik postao službeni jezik zamenivši latinski. Vizantijsko doba (od 395. do 1453. g) je trajalo 1.000 godina. Tokom ovog perioda razvila se umetnost, kultura i običaj, koji su svojstveni ovom periodu, i u kojima se ogleda veoma jak uticaj i tesna veza koja je postojala između crkve i države. U crkvenoj arhitekturi razvio se karakterističan i veoma poznat stil pod imenom Vizantijski stil sa ukrštenim poprečnim brodom koji ima okruglu kupolu, i hramovi u stilu bazilike sa uzdignutom centralnom lađom i jednom ili dvema lađama na po svakoj strani koje su oivičene stubovima i kolonama.
Mozaici i freske kojima su crkve bile ukrašene bile su izuzetno visokog umetničkog nivoa u ovom periodu koji je doživeo svoj kraj kada je Otomansko carstvo pokorilo Vizantiju 1453. god. Sa padom Konstantinopolja, glavnog grada Vizantijskog carstva, 1453. god. Turci su zauzeli najveći deo Grčke. Grčka je ostala pod vlašću Otomanskog carstva do 1821. kada su se razni oslobodilački pokreti ujedinili i poveli Grčku u borbu za nezavisnost (1821-1834).
Moderna Grčka nastaje sa odbacivanjem turskog ropstva. Zemlja je postala priznata kao nezavisna država od strane velikih sila (V. Britanije, Francuske i Rusije) 1830. god. a prva monarhija uspostavljena je dolaskom na presto kralja Ota iz Bavarije. U toku sledećih nekoliko godina, za vreme Elefteriosa Venizelosa, grčka nacija pokušavala je da pod svoje okrilje dovede teritorije koje su oduvek bile naseljene Grcima,a poslednja pripojena teritorija bili su grupa ostrva Dodekani, koji su joj pripojeni za vreme Drugog svetskog rata. Početkom rata fašistička Italija je pokušala da izvrši invaziju na Grčku, ali su Grci tokom šestomesečnih borbi uspeli da odbiju napad i proteraju Italijane. Tokom rata je Grčka bila pod nacističkom okupacijom, ali je na njenoj teritoriji delovalo nekoliko pokreta otpora. Posle okončanja drugog svetskog rata na prostoru Grčke je vođen građanski rat između dva sukobljena antifašistička pokreta levičarske i desničarske političke organizacije,koji se okončao 1949.godine pobedom prozapadnog bloka.
Mala zemlja sa dugačkom istorijom, zemlja koja se uvek borila za visoke ideale slobode, danas korača ubrzanim koracima ka progresu i može biti zadovoljna postignutim rezultatima koji se odnose na razvoj nacionalnog standarda. Delom zbog geografskog položaja duh koji krasi narod ove zemlje kao i zbog njenog položaja koji zauzima na Istočnom Mediteranu, karakter Grka ostao je skoro nepromenjen što je doprinelo da svaka nova generacija Grka bude neraskidivo povezana sa svojim precima, a da pri tome istovremeno zadužuje buduća pokoljenja. Država, koja svakako uvek brani interese Grčke, nadležna je za očuvanje nacionalnog blaga, odbranu svojih današnjih interesa i budućih nada.
Grčka izlazi na Egejsko, Jonsko, i na Mediteransko more između Albanije i Turske. Nalazi se na 39 stepeni SGŠ i 22 stepena IGD.
Kopnene granice su joj duge ukupno 1.288 km. Graniči se sa Albanijom u dužini od 282 km, Bugarskom 494 km, Turskom 206 km, Republikom Makedonijom 246 km. Obale su joj duge 13.676 km.
Obala je veoma razuđena, sa mnoštvom ostrva, poluostrva i zaliva. Njihova obala je po razuđenosti druga u Evropi. Najveći deo države je pod planinama, najviši vrh je Olimp sa 2.911 metara nadomrske visine. Zemlja nije pogodna za razvoj poljoprivredne kulture osim u nekim dolinama uz reku.
Grčka je neformalno sastavljena iz nekoliko istorijsko-geografskih oblasti:
Trakija
Makedonija (Egejska Makedonija)
Epir
Tesalija
Atika
Peloponez
Krit
Grčka ostrva (Jonska ostrva, Istočno egejska ostrva, Severno egejska ostrva, Kikladi, Dodekani, Eubeja i Sporadi, Saronska ostrva, Krit)
Grčka je izdeljena na 13 periferija (περιφέρειες), dok se Sveta Gora, crkvena država na poluostrvu Atos, nalazi pod grčkim suverenitetom.
Svaka periferija je izdeljena na više noma ili prefektura (νομοί,νομός), kojih ukupno ima 54.
Grčku nastanjuje oko 10 miliona Grka. Grčka je najčistija etnička država na Balkanu. Grci čine više od 95 procenata stanovništva a ostale etničke manjine su Turci, Albanci i Makedonci. Od samog početka, odnosno od vremena kada je Grčka prvi put nastanjena, pre nekih 7.000 godina pa do današnjih dana, njeni stanovnici su se trudili da dokažu da su ljudi posebnog kova. I danas se veliki broj Grka ponosi svojim poreklom i istorijom u kojoj su granice ove zemlje mnogo puta bile pomerane.
Više od 95 procenata Grčke populacije pripada grčkoj tradicionalnoj crkvi (jedna od tri veće vrste Hrišćanstva). Skoro svi Grci poštuju pravila o braku i sahrani koje ova crkva propisuje. Civilni brakovi su uvedeni 1980. godine. Glavni religijski praznici su Vaskrs i praznik Uspenje Presvete Bogorodice.
Mnogi Grci se za ove praznike vraćaju u svoja rodna mesta, da bi ih proslavili uz jagnjeće pečenje i dobro vino. Nekih 10 procenata pripadnika ove Crkve su stari kalendaristi, koji su odbili gregorijanski kalendar (usvojen 1923. godine u Grčkoj) i još poštuju julijanski kalendar.
Moderni grčki jezik je jezik većine populacije. Moderni grčki koristi isti alfabet koji su koristili i stanovnici u antičkim vremenima. Tokom 19. i 20. veka grčki jezik bio je predmet diskusija. Grčki naučnici su pokušali da preurede moderni grčki i da ga naprave sličnijim nekadašnjem jeziku. Oni su uveli Katarevusa formu grčkog jezika koji se razlikovao od Demotike (moderni govorni jezik u Grckoj) u gramatici, sintaksi i nekim rečima. Od 1976. godine Demotike je postao glavni jezik u Grckoj. Posle modernog grčkog najzastupljeniji su nemački i engleski, kao i jezici manjina: turski, albanski i makedonski jezik.
Mnoge grčke žene se udaju u ranim dvadesetim, dok muškarci pretenduju da se žene kasnije, najčešće u 30-im. Kroz nekoliko prošlih decenija žene su dobile veća prava, ali u grčkom društvu je i dalje jači uticaj muškaraca. Za stare Grke porodica, religija, tradicija i obrazovanje predstavljaju glavne vrednosti.
Najčešći sastojci grčkih obroka su govedina, jagnjetina, piletina i svinjetina. Riba i morski plodovi se konzumiraju na ostrvima i u velikim gradovima. Ne sme se zaboraviti ni maslinovo ulje koje ovim sastojcima daje lep ukus. Salate se jedu uz glavna jela. Tradicionalno jelo je suvlaki (ražnjić od jagnjećeg ili svinjećeg mesa, sa biljnim dodacima i pomfritom). Deserti su najčešce neke vrste voća ili baklava. Poznato jelo jesu i kokoretsi (sastoji se od jagnjece džigerice).
Ručak je glavni obrok i servira se oko 14 časova, ali zbog obaveza i radnog vremena mnogi ručaju uveče oko 19 časova. Restorani nude bogat izbor jela, tako da za Grke nije neprijatno da uđu u kuhinju restorana i izaberu šta žele iz mnogobrojnih lonaca sa hranom.
Najpoznatiji grčki pesnik je Jorgos Seferis, dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1963. godine. Njegova poezija je puna simbolike i jednostavne lepote. Konstantin Kavafi, grčki pesnik koji je većinu života proveo u Aleksandriji u Egiptu, dobio je međunarodno priznanje u 20. veku. Poznati pisac je i Nikos Kazantzakis čija je novela „Zorba Grčke“ (1943.) prevedena na mnoge svetske jezike.
Grčka je razvijena zemlja sa ravijenim ribolovom, industrijom, pa donekle i poljoprivredom. Po izvještaju iz 1998. godine 7 procenata državnih prihoda bilo je od ovih delatnosti. Više se gaje masline, duvan, pamuk, grožđe i još neke vrste voća. Koze i ovce su obeležje grčkog stočarstva. Šume obuhvataju 28 procenata površine države. Grčka privreda nalazi se pod uticajem stranog kapitala, ali u poslednje vreme jača državni sektor, a samim tim i unutrašnja ulaganja.
Poljoprivreda je slabije razvijena zbog nedostatka pogodnog tla ali se sve više navodnjava tako da je svake godine sve veće proizvodnja. Glavne poljoprivredne kulture su: pšenica, kukuruz, ječam, pirinač, masline, agrumi i mandarine. Takođe se praktikuje i vinogradarstvo.
Rudarstvo, uslovljeno prirodnim bogatstvom ruda, se u poslednjem veku poprilično razvilo. Grčka je bogata rudama: boksit, mangan, nikl, cink, barit, sumpor, so, srebro i dr.
Industrija se razvila poslednih 30 godina. Razvijena je obojena metalurgija, prehrambena, tekstilna, hemijska, elektrotehnička, farmaceutska, tekstilna industrija, brodogradnja, kožna i drvna industrija. Takođe postoji i nekoliko rafinerija nafte u Grčkoj.
Grčka je po državnom uređenju parlamentarna republika (monarhija je odbijena na referendumu 8. decembra 1974).
Prijem 
Portalli 
